Beata Supeł, Michał Wróblewski
Kadry przemysłu konnego to ludzie pracujący na rzecz złożonego kompleksu gospodarczego. To ludzie funkcjonujący w ramach wielu różnych stref ekonomicznych, wykonujący wiele, często unikalnych specjalności zawodowych, których łączy jedno – działanie na rzecz hodowli i użytkowania koni.
Zawody funkcjonujące na świecie w przemyśle konnym to m.in.: hodowca, zawodnik – jeździec, masztalerz, ujeżdżacz, kowal, podkuwacz, lekarz weterynarii, technik weterynarii, technik laboratoryjny, masażysta koni, luzak, trener, instruktor, powożący, dżokej, producent uprzęży, producent siodeł, chiropraktyk koni, dżokej, fizykoterapeuta koni, specjalista ds. żywienia koni, producent bryczek, policjant konny, menażer stajni, sędzia, agent ubezpieczeniowy ds. przemysłu konnego, organizator imprez jeździeckich, komisarz, woźnica, handlarz końmi, hipoterapeuta, producent zabawek końskich, dentysta koni, gospodarz toru, osoba zajmująca się transportem koni, konwojent, producent przyczep i koniowozów, architekt stajni, producent przeszkód.
W Polsce jeszcze nie wszystkie z tych profesji znalazły się w oficjalnym rejestrze. Z każdym rokiem jest on jednak poszerzany o kolejne zawody z zakresu zawodów przemysłu konnego. W tej chwili w procesie rejestracji znajduje się zawód ujeżdżacza (tzw. bereiter). Rynek przemysłu konnego wciąż rośnie i choć na obecnym etapie jego rozwoju trudno precyzyjnie określić, jaki ma udział w PKB czy ile podatków wpływa do budżetu państwa z firm żyjących z przemysłu konnego, to na podstawie rosnącej liczby koni sportowych, zawodników, sędziów, organizatorów imprez itp. możemy już stwierdzić, że w szybkim tempie zmierzamy w stronę krajów, w których jeździectwo jest jednym z najpopularniejszych sportów, przemysł konny stanowi istotną gałąź gospodarki narodowej, a miejsca pracy dla kadr przemysłu konnego są istotnym elementem rynku pracy.
Z jakich powodów przemysł konny jest interesujący? Atrakcyjność i siłę ekonomiczną przemysłu konnego w krajach Europy Zachodniej dostrzeżono już przed wielu laty. Ze swoją różnorodnością branżową i zawodową, a także usytuowaniem na terenach wiejskich i podmiejskich przemysł ten pod wieloma względami stał się elementem napędowym gospodarki. Hodowla koni wierzchowych i zaprzęgowych jest ważną i rozwojową częścią produkcji rolniczej w Niemczech i innych państwach UE. Powoduje m.in.:
- większe wykorzystanie ziem uprawnych i pastwisk
- różnorodne możliwości dla ekonomiki terenów wiejskich i podmiejskich: różne kierunki produkcji – konie wierzchowe, zaprzęgowe, robocze, kuce; różne typy usług – turystyka konna, agroturystyka, pensjonaty dla koni, produkcja pasz.
W Unii Europejskiej przemysł konny znajduje się w uprzywilejowanej sytuacji z kilku powodów:
- hodowla koni nie podlega limitom sektorowym
- jest zgodna z polityką UE – promowania wielofunkcyjnego charakteru gospodarstw wiejskich
- zapewnia nowe możliwości rozwoju przedsiębiorczości, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw oraz firm rodzinnych
- zapewnia miejsca pracy: każde 3-4 konie to jeden etat
- generuje złożoną i zróżnicowaną paletę nowych zawodów, np.: właściciele i menażerowie ośrodków jeździeckich, trenerzy, podkuwacze, ujeżdżacze, lekarze hipiatrzy, konsultanci żywieniowi, organizatorzy imprez, marketingowcy itp.
- zapobiega patologiom społecznym przez zwiększanie możliwości zatrudnienia oraz zapewnienie młodzieży czynnego udziału w sporcie i rekreacji konnej
- stanowi istotny udział w PKB takich krajów, jak Anglia, Szwecja, Austria, Francja.
Konie i jeździectwo ze swoim otoczeniem zawodowym to jednak nie tylko gospodarka. Dla ludzi zaangażowanych w ten rodzaj sportu, turystyki czy rekreacji stanowią niezwykle ważny czynnik edukacyjny, wychowawczy, zdrowotny, poznawczy, a także proekologiczny, a w niektórych wypadkach także resocjalizacyjny. Jeździectwo w różnych formach jest w niektórych krajach UE jednym z najbardziej popularnych sportów. Poza tym:
- przemysł konny chroni obiekty o wartości zabytkowej: stadniny, stada i tory wyścigowe
- do dziedzictwa kulturowego kraju zalicza się: rzadkie rasy koni, unikatowe budownictwo, zabytkowy sprzęt, tradycyjne zawody: masztalerz, siodlarz, rymarz, kołodziej itp.
- sport jeździecki i rekreacja konna są przejawem zdrowego stylu życia: kontakt z naturą
- jazda konna ma ceniony walor terapeutyczny i rehabilitacyjny: hipoterapia
- praca przy koniach może być narzędziem resocjalizacji i leczenia uzależnień
- pomaga w pracy wychowawczej
- z jeździectwem są związane liczne przykłady patriotyzmu, męstwa, honoru, odpowiedzialności i ofiarności
- stanowi ono element tradycji bojowej i budowy etosu Wojska Polskiego w społeczeństwie
- Polska ma korzystne warunki środowiskowe do hodowli wielu ras koni
- poszczególne regiony kraju ciągle jeszcze cechuje specjalizacja hodowlana
- hodowla i imprezy jeździeckie są czynnikiem rozwoju lokalnych rynków zbytu
- hodowla koni i sport jeździecki nie niosą za sobą żadnego zagrożenia ekologicznego
- koniarze z natury odznaczają się wysoką świadomością ekologiczną
- turystyka konna jest jedną z najbardziej przyjaznych środowisku form turystyki
- jazda konna może być przydatna w społecznym monitoringu środowiska.
Korzyści ekonomiczne i pozaekonomiczne wynikające z rozwoju przemysłu konnego mają istotne znaczenie nie tylko dla resortu rolnictwa, co wynika z samej natury hodowli i użytkowania koni, ale również dla wielu innych dziedzin naszego życia społecznego i gospodarczego. I tak w dziedzinie odpowiedzialności:
- Ministerstwa Edukacji Narodowej:
- hodowla i jeździectwo zapewniają młodzieży różnorodne kierunki kształcenia: szkoły zawodowe, pomaturalne, studia akademickie i uniwersyteckie
- zapobiegają patologiom społecznym przez zaangażowanie fizyczne w pracę, szerokie możliwości kariery zawodowej oraz zapewnienie atrakcyjnych form zagospodarowania czasu wolnego
- oddziałują wychowawczo przez kształtowanie odpowiedzialności, sumienności, partnerstwa, odwagi, szacunku do przyrody oraz poszanowania tradycji narodowej;
- Ministerstwa Sprawiedliwości:
- jazda konna i praca z końmi jest sprawdzoną na świecie i w Polsce formą resocjalizacji, stosowaną z powodzeniem w niektórych zakładach poprawczych i wartą szerokiej popularyzacji;
- Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:
- policja konna należy do skutecznych formacji: patrolowanie, zabezpieczanie porządku zgromadzeń masowych, przeciwdziałanie rozruchom chuligańskim
- konna policja i straż miejska mogą się stać skutecznym narzędziem patrolowania terenów podmiejskich, wiejskich i leśnych: dla zwalczania kłusownictwa, przemytu, przestępczości zorganizowanej, szkodnictwa, podpaleń, wysypywaniu nieczystości, kradzieży leśnych itp.
- hodowla i trening koni policyjnych mogą stać się polską specjalizację eksportową;
- Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej:
- rozwój zawodów związanych z przemysłem konnym powoduje zmniejszenie bezrobocia na terenach wiejskich i podmiejskich.
Istota przemysłu konnego i najlepszych praktyk związanych z jego rozwojem i funkcjonowaniem będzie dyskutowana w styczniu 2012 roku na forum międzynarodowym podczas konferencji organizowanej przez Polski Związek Jeździecki i Europejską Federację Jeździecką w ramach projektu „Kadry przemysłu konnego w województwie mazowieckim”, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego.
W dalszej części materiału przedstawiamy Państwu 13 wybranych zawodów przemysłu konnego prezentowanych piórem ich przedstawicieli.
