Restrukturyzujmy i modernizujmy

Danuta Sobczak-Domańska, ARiMR w Szczecinie

W ostatnim numerze „Hodowcy i Jeźdźca” pisaliśmy o może trochę trudnym, ale potrzebnym Programie SAPARD. O tym jak bardzo potrzebnym może świadczyć fakt, że środki finansowe przeznaczone na realizację tego programu zostały w pełni wykorzystane jeszcze przed terminem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Tak, więc i terminy składania wniosków uległy skróceniu. W rezultacie okazało się, że potrafimy sprostać dość wysokim wymaganiom, jakie, nota bene w pewnym stopniu sami sobie postawiliśmy. Pesymiści mogą tu zapytać – „i co dalej”? I będzie to pytanie jak najbardziej uzasadnione. Wbrew pozorom nie jest źle. Po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej pomoc finansowa na przedsięwzięcia m.in. w zakresie poprawy przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych, różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich oraz na inwestycje w gospodarstwach rolnych, udzielana będzie m.in. w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego i rozwoju obszarów wiejskich. Program ten nie uzyskał jeszcze pełnej akredytacji, postaramy się, więc w pełni przedstawić go Państwu w następnym numerze naszego pisma. SPO jest w swoich założeniach bardzo podobny do Programu SAPARD, zakłada jednak większe możliwości finansowe dla beneficjentów. I tak np. w Działaniu – ułatwiającym start dla młodych rolników – zakłada „premię” (nowe nazewnictwo) w wysokości 100 000 zł. Pomoc może być przy tym przyznana pod warunkiem uzupełnienia wykształcenia rolniczego w czasie nie dłuższym niż 3 lata od dnia rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa. (Ważne dla uczniów szkół średnich i studentów). Dla inwestorów w gospodarstwach rolnych, wysokość pomocy może wynosić od 50 do 65 % (maksymalny poziom pomocy dla rolników z obszarów o szczególnie trudnych warunkach gospodarowania + młody rolnik) i nie może przekroczyć 300 000 zł, co już stanowi kwotę niebagatelną. Projekt SPO restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego i rozwoju obszarów wiejskich opublikowany jest na stronach internetowych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, której działalność trochę żartobliwie parafrazujemy w tytule artykułu, nadal będzie wspierać działania służące rozwojowi rolnictwa i obszarów wiejskich. Ta rządowa instytucja, która powstała w roku 1994, wspomaga finansowo: inwestycje w rolnictwie i związanych z nim usługach oraz w przetwórstwie rolno -spożywczym, przedsięwzięcia tworzące dla mieszkańców wsi stałe miejsca pracy poza rolnictwem, rozwój infrastruktury wiejskiej, poprawy struktury agrarnej, inwestycje związane z budową giełd i rynków hurtowych, oświatę i doradztwo rolnicze oraz upowszechnianie i wdrażanie rachunkowości w gospodarstwach. Dla czytelników naszego pisma najistotniejsze są dwie pierwsze z wymienionych grup i na nich postaramy się skupić w dalszych rozważaniach nad możliwościami wykorzystania środków pomocowych.

KREDYTY. Agencja dopłaca do oprocentowania kredytów bankowych. Udziela także gwarancji kredytowych i poręczeń spłat kredytów oraz pożyczek. Wspólną cechą wszystkich form pomocy finansowej jest łączenie środków publicznych, którymi zarządza Agencja, ze środkami własnymi inwestora. Pomoc pochodząca z budżetu państwa jest ich uzupełnieniem. Poza rolnikami i przedsiębiorcami z pomocy Agencji korzystają zarządy gmin inwestujące w infrastrukturę techniczną i produkcyjną na terenach wiejskich.

Dla naszych czytelników przedstawiamy szczegółowe warunki otrzymania kredytów w interesujących nas sektorach:

Kredyt IP. Kredyt na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach dla rolnictwa. O kredyt mogą ubiegać się: osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, z wyłączeniem emerytów i rencistów, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Kredyt może być przeznaczony m.in. na: zakup, modernizację, adaptację, budowę i rozbudowę gospodarstw rolnych, zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego oraz zakładów świadczących usługi dla rolnictwa (z wyłączeniem w 2004 r. niektórych inwestycji w drobiarstwie), zakup nieruchomości rolnych zabudowanych i niezabudowanych, zakup i montaż maszyn, urządzeń i narzędzi, zakup stada podstawowego, zakup samochodów ciężarowych, dostawczych lub specjalistycznych wyłącznie dla potrzeb związanych z produkcją w działach specjalnych produkcji rolnej, budowę, zakup, instalację urządzeń i obiektów służących do zasilania w wodę, energię elektryczną, gaz i odprowadzenie ścieków w obrębie gospodarstwa lub zakładu, budowę zagrodowych oczyszczalni ścieków w gospodarstwach rolnych, utwardzenie placów w obrębie gospodarstw rolnych i zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, budowę ogrodzeń w gospodarstwach rolnych i zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego, zakup urządzeń i oprogramowania do zarządzania procesem produkcji. W zakres przedsięwzięcia inwestycyjnego w gospodarstwie rolnym i dziale specjalnym produkcji rolnej może wchodzić zakup lub budowa budynku mieszkalnego, o ile w gospodarstwie nie istnieje budynek mieszkalny i wnioskodawca lub jego małżonek nie posiada innego budynku mieszkalnego lub mieszkania, pod warunkiem, że koszt zakupu lub budowy takiego budynku nie przekracza 30% całkowitych kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż 50 tys. zł. Do zakresu przedsięwzięcia inwestycyjnego mogą także wchodzić niezbędne nakłady rzeczowe na uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego (np. zakup zwierząt gospodarskich, pasz treściwych, kwalifikowanego materiału siewnego, opału w przypadku upraw w szklarniach ogrzewanych i tunelach ogrzewanych), pod warunkiem, że nie stanowią więcej niż 30% całkowitych kosztów przedsięwzięcia inwestycyjnego. Ponadto, kredyt może zostać udzielony na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z prowadzeniem działalności agroturystycznej w gospodarstwie rolnym tj.: adaptację i remont budynków mieszkalnych i gospodarskich, o ile budynki te służą lub będą służyły świadczeniu usług agroturystycznych, modernizację budynków mieszkalnych, w tym: zakładanie instalacji kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania, wody, gazu, urządzanie pól namiotowych, w tym sanitariatów i doprowadzenie wody,a także na realizację przedsięwzięć związanych z działalnością weterynaryjną, tj.: modernizację i adaptację pomieszczeń, zakup urządzeń i narzędzi związanych bezpośrednio ze świadczeniem usług weterynaryjnych. Kredyt nie może zostać przeznaczony m. in. na: zakup maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych, które zostały wyprodukowane wcześniej niż trzy lata przed datą zakupu lub były już przedmiotem obrotu z zastosowaniem preferencji państwowych. Kwota kredytu nie może przekroczyć: 80% wartości nakładów inwestycyjnych składających się na przedsięwzięcie realizowane przez podmiot w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych, na działalność w zakresie agroturystyki oraz na działalność weterynaryjną, nie więcej jednak niż 4 mln zł, 70% wartości nakładów inwestycyjnych na usługi dla rolnictwa, nie więcej niż 4 mln zł, 70% wartości nakładów inwestycyjnych na działy specjalne produkcji rolnej, nie więcej jednak niż 8 mln zł, 70% wartości nakładów inwestycyjnych w przetwórstwie rolno-spożywczym – nie więcej niż 8 mln zł, a w przetwórstwie mięsa, mleka lub ziemniaków na skrobię – nie więcej niż 16 mln zł na przedsięwzięcia w zakresie dostosowania prowadzonej działalności do wymogów sanitarnych i weterynaryjnych, obowiązujących w Unii Europejskiej, lub na wprowadzenie nowych technologii. Różnica między wartością przedsięwzięcia inwestycyjnego, a kwotą udzielonego kredytu stanowi udział własny kredytobiorcy. Posiadanie udziału własnego musi zostać udokumentowane przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu w sposób wiarygodny dla Banku. Oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę nie może być niższe niż 3% w skali roku. Kredyt może być udzielony maksymalnie na 8 lat z możliwością zastosowania 2-letniej karencji w spłacie kapitału. Okres spłaty kredytów zaciągniętych przez producentów drobiu może zostać wydłużony do 9 lat. Procedura ubiegania się o kredyt: przygotowanie planu przedsięwzięcia, pozyskanie pozytywnej opinii Ośrodka Doradztwa Rolniczego właściwego dla miejsca realizacji przedsięwzięcia, złożenie w Banku wniosku o kredyt wraz z planem przedsięwzięcia, pozytywną opinią ODR oraz kompletem dokumentów wymaganych przez Bank.
Wg danych ARiMR z dni: 2004-02-06

Kredyt KZ. Kredyt na zakup gruntów rolnych. O kredyt mogą ubiegać się beneficjenci j.w. Kredyt może być przeznaczony na zakup gruntów rolnych w celu: utworzenia nowego gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej od średniej w danym województwie (według danych Głównego Urzędu Statystycznego) i nie większej niż 100 ha przeliczeniowych, powiększenia gospodarstwa rolnego mającego powierzchnię ogólną co najmniej 1 ha lub powierzchnię użytków rolnych nie mniejszą niż 1 ha przeliczeniowy, obliczoną według zasad stosowanych przy naliczaniu podatku rolnego, do powierzchni użytków rolnych nie mniejszej od średniej w danym województwie (według danych GUS) i nie większej niż 100 ha przeliczeniowych. W przypadku zakupu gruntów rolnych w celu utworzenia lub powiększenia gospodarstwa, które prowadzić będzie działy specjalne produkcji rolnej lub rybołówstwo i rybactwo, jego powierzchnia może być mniejsza od średniej w danym województwie. Kwota kredytu nie może przekroczyć: 80% ceny umownej gruntów rolnych, nie więcej jednak niż 2 mln zł na przedsięwzięcie realizowane przez podmiot w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych, poziomu średnich cen rynkowych gruntów w danym województwie. Różnica między wartością przedsięwzięcia inwestycyjnego, a kwotą udzielonego kredytu stanowi udział własny kredytobiorcy. Posiadanie udziału własnego musi zostać udokumentowane przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu w sposób wiarygodny dla Banku. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i wynosi obecnie 2% w skali roku. Kredyt może zostać udzielony maksymalnie na 15 lat z możliwością zastosowania 2-letniej karencji w spłacie kapitału.
Procedura ubiegania się o kredyt: jak w IP
Wg danych ARiMR z dn.: 2003-08-20

Kredyt MR. Kredyt na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie przekroczyły 40 roku życia. O kredyt mogą ubiegać się osoby fizyczne, posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, które: w dniu zawarcia umowy kredytu nie przekroczyły 40 roku życia, posiadają wykształcenie rolnicze lub mają udokumentowany 3-letni okres pracy w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej o kierunku zgodnym z działalnością, na którą zostanie przeznaczony kredyt, mogą być rencistami, o ile prawo do renty ustalone zostało z tytułu częściowej niezdolności do pracy na podstawie przepisów innych niż przepisy o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie są emerytami. Kredyt może być przeznaczony na: zakup własności lub prawa wieczystego użytkowania działki lub działek rolnych wyodrębnionych geodezyjnie, zakup, budowę, rozbudowę, adaptację, modernizację budynków i budowli gospodarczych, (z wyłączeniem w 2004 r. niektórych inwestycji w drobiarstwie), zakup i montaż maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych, zakup stada podstawowego, zakup środków obrotowych niezbędnych na uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego, pod warunkiem, że nie stanowią więcej niż 30% całkowitych kosztów przedsięwzięcia inwestycyjnego przyjętych w planie przedsięwzięcia inwestycyjnego, zakup lub budowę budynku mieszkalnego, o ile w gospodarstwie nie istnieje budynek mieszkalny i wnioskodawca lub jego małżonek nie posiada innego budynku mieszkalnego lub mieszkania, pod warunkiem, że koszt zakupu lub budowy takiego budynku nie przekracza 30% całkowitych kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż 50 tys. zł, zakup samochodów ciężarowych, dostawczych lub specjalistycznych wyłącznie dla potrzeb związanych z produkcją w działach specjalnych produkcji rolnej, budowę, zakup, instalację urządzeń i obiektów służących do zasilania w wodę, energię elektryczną, gaz i odprowadzenie ścieków w obrębie gospodarstwa, zakup, budowę, adaptację i modernizację pomieszczeń socjalnych w gospodarstwach, budowę zagrodowych oczyszczalni ścieków w gospodarstwach, utwardzenie placów w obrębie gospodarstw i działów specjalnych produkcji rolnej, budowę i modernizację dojazdów łączących punkty odbioru mleka w gospodarstwach rolnych z siecią dróg publicznych, budowę ogrodzeń, rekultywację gruntów rolnych, budowę, renowację i modernizację stawów rybnych, założenie plantacji wieloletnich, zakup, budowę, adaptację i modernizację myjni, obiektów do czyszczenia, sortowni, przechowalni, zamrażalni, chłodni i schładzalni owoców i warzyw, pakowalni ziemniaków, owoców i warzyw, dla potrzeb gospodarstw rolnych.Kredyt nie może zostać przeznaczony m. in. na: zakup maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych, które zostały wyprodukowane wcześniej niż trzy lata przed datą zakupu lub były już przedmiotem obrotu z zastosowaniem preferencji państwowych. Kwota kredytu nie może przekroczyć: 80% wartości nakładów inwestycyjnych składających się na przedsięwzięcie realizowane przez podmiot w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych, nie więcej jednak niż 4 mln zł, 70% wartości nakładów inwestycyjnych na działy specjalne produkcji rolnej, nie więcej jednak niż 8 mln zł. Różnica między wartością przedsięwzięcia inwestycyjnego, a kwotą udzielonego kredytu stanowi udział własny kredytobiorcy. Posiadanie udziału własnego musi zostać udokumentowane przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu w sposób wiarygodny dla Banku. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i wynosi obecnie 1,2% w skali roku. Kredyt może być udzielony maksymalnie na 15 lat z możliwością zastosowania 2-letniej karencji w spłacie kapitału.
Procedura ubiegania się o kredyt: jak w IP
Wg danych ARiMR z dn.: 2003-08-20

Kredyt OR. Kredyt na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego w ramach programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Państwa. O kredyt mogą ubiegać się osoby fizyczne, posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, z wyłączeniem emerytów i rencistów. Kredyt może być przeznaczony na: jak w MR. Kredyt nie może zostać przeznaczony m. in. na: zakup maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych, które zostały wyprodukowane wcześniej niż trzy lata przed datą zakupu lub były już przedmiotem obrotu z zastosowaniem preferencji państwowych. Kwota kredytu nie może przekroczyć 95% wartości nakładów inwestycyjnych składających się na przedsięwzięcie realizowane przez podmiot w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych, nie więcej jednak niż 2 mln zł. Różnica między wartością przedsięwzięcia inwestycyjnego, a kwotą udzielonego kredytu stanowi udział własny kredytobiorcy. Posiadanie udziału własnego musi zostać udokumentowane przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu w sposób wiarygodny dla Banku. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i wynosi obecnie w zależności od warunków spełnianych przez kredytobiorcę od 2% do 6% w skali roku. Kredyt może zostać udzielony maksymalnie na 15 lat z możliwością zastosowania 3-letniej karencji w spłacie kapitału. Procedura ubiegania się o kredyt: przygotowanie planu przedsięwzięcia, uzyskanie oświadczenia Agencji Nieruchomości Rolnych, że przedsięwzięcie inwestycyjne jest realizowane w ramach programu osadnictwa rolniczego, właściwego dla miejsca realizacji przedsięwzięcia, uzyskanie pozytywnej opinii Ośrodka Doradztwa Rolniczego właściwego dla miejsca realizacji przedsięwzięcia, złożenie w Banku wniosku o kredyt wraz z planem przedsięwzięcia, pozytywną opinią ODR oraz kompletem dokumentów wymaganych przez Bank.
Wg danych ARiMR z dnia: 2003-08-20

Kredyt GR. Kredyt na zakup nieruchomości rolnych przeznaczonych na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) (Symbol GR). O kredyt mogą ubiegać się rolnicy indywidualni posiadający pełną zdolność do czynności prawnych, z wyłączeniem emerytów i rencistów. Za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną, będącą właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych: łącznej powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej 300 ha, prowadzącą osobiście gospodarstwo rolne (podejmującą wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie), posiadającą kwalifikacje rolnicze (kwalifikacje rolnicze posiada osoba mająca wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze lub wykształcenie średnie lub wykształcenie wyższe; kwalifikacje rolnicze posiada również osoba, która osobiście prowadziła gospodarstwo rolne lub pracowała w gospodarstwie rolnym przez okres co najmniej 5 lat). Kredyt może być przeznaczony na: zakup gruntów rolnych w celu: utworzenia nowego gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż średnia w danym województwie wg GUS i nie większej niż 300 ha, powiększenia gospodarstwa rolnego mającego powierzchnię co najmniej 1 ha użytków rolnych do powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż średnia w danym województwie wg GUS i nie większej niż 300 ha, zakup nieużytków przeznaczonych na budowę obiektów gospodarki rybackiej, finansowanie kosztów ogólnych, o ile nie przekraczają 12% całkowitych kosztów przedsięwzięcia, w zakresie: opłat za usługi (honoraria konsultantów, studia wykonalności), opłat sądowych i notarialnych. zakupie, budowie, adaptacji i modernizacji myjni, obiektów do czyszczenia, sortowni, przechowalni, zamrażalni, chłodni i schładzalni, pakowalni owoców, warzyw i ziemniaków, budowie obiektów, zakupie, modernizacji i instalacji maszyn oraz urządzeń poprawiających gospodarkę energetyczną, wodno-ściekową i ochronę środowiska. Kwota kredytu nie może przekroczyć: 90% ceny umownej gruntów rolnych, nie więcej jednak niż 4 mln zł na przedsięwzięcie realizowane przez podmiot w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych, poziomu średnich cen rynkowych gruntów w danym województwie. Różnica między wartością przedsięwzięcia inwestycyjnego, a kwotą udzielonego kredytu stanowi udział własny kredytobiorcy. Posiadanie udziału własnego musi zostać udokumentowane przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu w sposób wiarygodny dla Banku. Oprocentowanie kredytu płacone przez kredytobiorcę nie może być niższe niż 1,2% w skali roku. Kredyt może być udzielony maksymalnie na 20 lat z możliwością zastosowania 2-letniej karencji w spłacie kapitału.
Procedura ubiegania się o kredyt: jak w IP
Wg danych ARiMR z dn.: 2004-02-06

WAŻNE! Ośrodki Doradztwa Rolniczego – Zgodnie z § 9 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 16, poz. 82 z późn. zm.) Ośrodki Doradztwa Rolniczego wydają opinie o planach przedsięwzięć przedkładanych przez osoby ubiegające się o kredyty inwestycyjne z dopłatami ARiMR do oprocentowania. Opinia wydawana jest nieodpłatnie przez ODR właściwy dla miejsca realizacji przedsięwzięcia. Ośrodki Doradztwa Rolniczego udzielają również szczegółowych informacji o zasadach udzielania kredytów preferencyjnych.

Wykaz Ośrodków Doradztwa Rolniczego:
http://www.cdr.gov.pl/pol/adresarz/odr/jdr.htm

Po kredyt należy udać się bezpośrednio do banku i tam dopełnić wszelkich formalności. Listę banków, które współpracują z ARiMR przedstawiamy poniżej.

Bank Gospodarki Żywnościowej SA W-wa, Bank Przemysłowo-Handlowy PBK S.A., Bank Polskiej Spółdzielczości S.A., PKO BP S.A. W-wa, Bank Handlowy S.A., Kredyt Bank SA W-wa, ING Bank Śląski S.A. Katowice, SGB GBW SA Poznań, Bank Zachodni WBK S.A., Bank Millenium S.A. W-wa, Bank Ochrony Środowiska SA W-wa, BRE Bank SA W-wa, Bank PKO SA W-wa, Nordea Bank Polska S.A., Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych S.A. W-wa, Górnośląski Bank Gospodarczy SA Katowice, Mazowiecki Bank Regionalny S.A., Raiffeisen Bank Polska S.A.

Kredyty jak widać są oprocentowane dosyć przyjaźnie. Ale może warto poczekać na uruchomienie Sektorowego Programu Operacyjnego, gdzie można uzyskać premię nawet wysokości 300 000 zł. Wnioski o pomoc są co raz bardziej czytelne a i pracownicy Agencji będą mieli do Państwa dyspozycji więcej czasu i własnego doświadczenia.

Dla zainteresowanych! W wykazie działalności w zakresie rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego, usług dla rolnictwa oraz działów specjalnych produkcji rolnej wspomaganych przez ARiMR w postaci dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych, wskazanie – 01.22.Z. – obejmuje chów i hodowle owiec, kóz i koni. To punkt, który Państwo zaznaczycie we wniosku, jaki mam nadzieję wypełnicie. Nie jest to naprawdę trudne a i ośrodki doradztwa rolniczego są coraz lepiej przygotowane.

Życzę dobrych decyzji.