Porady Żywieniowe

Praktyka żywienia koni – podsumowanie zasad ogólnych

Published on 29 marca 2019

Właściwa dieta pokrywająca aktualne potrzeby pokarmowe, odpowiednio skomponowane i urozmaicone dawki pokarmowe, zawsze przewaga pasz objętościowych nad treściwymi, stały dostęp do świeżej wody, regularne pory karmienia i jak najwyższa jakość pasz – to jedne z ważniejszych zasad w żywieniu koni, które nie są tylko „wymysłem” żywieniowców i lekarzy weterynarii, lecz wynikają ze specyficznej budowy przewodu pokarmowego konia. Nic i nikt nie wyznacza nam przestrzegania tych wszystkich zasad i reguł w takim stopniu, jak właśnie skomplikowana natura konia. Prawidłowy przebieg jego procesów trawiennych jest bardzo łatwo zakłócić, a stąd już prosta droga do zaburzeń w przewodzie pokarmowym i schorzeń układu trawiennego. Dlatego, aby w jak największym stopniu zmniejszyć ryzyko powstawania sytuacji niepożądanych, które mogą być brzemienne w skutkach jeżeli chodzi o zdrowie naszych podopiecznych, podczas karmienia w naszych stajniach, pensjonatach i stadninach zwracać należy uwagę na kilka podstawowych reguł.

O wzorcach, które w naszym odczuciu pozostają najważniejsze, mówimy w mniej lub bardziej bezpośredni sposób w pisanych przez nas newsletterach już od kilku miesięcy. Dziś, gwoli przypomnienia i podsumowania, przytaczamy w prosty i bezpośredni sposób najważniejsze z nich. Stoimy na stanowisku, że ich codzienne przestrzeganie jest warunkiem prawidłowego przebiegu procesów trawiennych i utrzymania konia w dobrej kondycji i zdrowiu!

Pożądana częstość karmienia i ilość zadawanego pokarmu: ze względu na małą pojemność żołądka i niezdolność do zwracania spożytego pokarmu, łatwo może dojść do jego przeładowania, to z kolei jest przyczyną nadmiernego i szybkiego męczenia się pracującego konia oraz może spowodować kolkę; dlatego koń powinien być karmiony często, ale objętościowo dawki paszy powinny być niewielkie; przyjmuje się, że ilość paszy treściwej w każdorazowej dawce pokarmowej nie powinna przekraczać 0,5 kg paszy /100 kg masy ciała.
Pożądane żucie: bardzo ważne jest dokładne przeżucie pokarmu przez konia (zwłaszcza dobrze przeżuta i rozdrobniona musi zostać pasza objętościowa, która jest bogata w ciężkostrawne włókno; dlatego aby koń odpowiednią ilość czasu przeznaczył na dokładne przeżucie pokarmu, należy zadawać mu dziennie minimum 1 kg paszy objętościowej / 100 kg masy ciała. Nigdy też nie rozdrabniamy samodzielnie siana, gdyż stwarzałoby to ryzyko połknięcia przez konia (zamiast pogryzienia) zadanej mu paszy objętościowej.
Pożądana kolejność: pokarm „układa się” w żołądku konia zgodnie z kolejnością jego pobierania, w wyniku czego pożywienie, które zostało przez konia zjedzone w pierwszej kolejności, pozostaje na dnie żołądka dłuższy okres czasu i jest poddawane silniejszemu działaniu soków trawiennych; w związku z tym koniom zawsze należy przed podaniem paszy treściwej zadać najpierw siano, które jest trudniejsze do strawienia i którego przeżuwanie przez konia stworzy również lepsze warunki w układzie pokarmowym do strawienia dawki paszy treściwej.
Pożądany skład paszy: z uwagi na specyficzną budowę przewodu pokarmowego, a zwłaszcza kształt podwójnej pętli, jaki ma okrężnica (w zgięciach której łatwo dochodzi do niedrożności i gromadzenia się gazów), koń powinien być karmiony paszami, które nie ulegają łatwemu i nadmiernemu pęcznieniu oraz fermentacji, powodujących produkcję gazów rozpychających układ pokarmowy; w przeciwnym razie rezultatem takiego żywienia będą groźne dla zdrowia i życia kolki.
Pożądany spokój: na skutek obciążenia fizycznego lub psychicznego konia bezpośrednio po karmieniu może dojść do zaburzeń trawiennych – przede wszystkim treść pokarmowa w żołądku nie zostanie dostatecznie nasączona sokiem żołądkowym, co prowadzi do bakteryjnego rozkładu pokarmu i wzmożonego wydzielania gazów i kwasu mlekowego, czego następstwem może być kolka; dlatego po karmieniu koń powinien mieć zapewniony spokój przez przynajmniej jedną godzinę.
Pożądana regularność: należy przestrzegać podstawowych godzin odpasów, gdyż regularne karmienie sprzyja lepszemu wykorzystaniu składników pokarmowych.
Pożądane stopniowe wprowadzanie zmian: przejście z jednej paszy na drugą musi następować powoli; dlatego włączanie do dawek pokarmowych nowych pasz i dodatków zawsze wiąże się z co najmniej kilkudniowym okresem stopniowego wprowadzania do diety nowej paszy.
Pożądane elementy priorytetowe: świeża woda i jakość paszy – priorytetem obowiązującego standardu higienicznego, oprócz oczywiście czysto żywieniowych aspektów związanych z wartościami nutraceutycznymi, zbilansowanym składem i ilością energii w paszach, powinna być ich dobra jakość – oparta o składniki naturalne, pozbawione kurzu, pleśni i zanieczyszczeń oraz swobodny dostęp do świeżej wody.

Wytworzenie poprawnych praktyk, standardów i wzorców to z jednej strony lata doświadczeń, z drugiej natomiast po prostu zdrowy rozsądek wielu pokoleń hodowców i miłośników koni. Choć nie istnieją matematyczne algorytmy, których wykorzystanie gwarantowałoby nam długie i zdrowe życie naszego konia, dodatkowo w optymalnej kondycji i formie, możemy wiele zrobić, aby szanse na taki przebieg wydarzeń były stosunkowo wysokie. To „wiele” wcale nie wymaga od nas niesamowitych poświęceń ani kosztów. Przede wszystkim nie popełniajmy podstawowych błędów i zaniedbań, chociażby w sprawach, o których mamy wystarczającą wiedzę i świadomość, aby zrobić z nich dobry użytek. W zdecydowanej większości to w zupełności wystarczy, by długoterminowo cieszyć się zdrowiem i dobrą kondycją naszych podopiecznych.

Tekst: Anna Pięta

Zapraszamy do zapisania się na specjalną listę Newslettera z Poradami żywieniowymi!