Tekst: Jerzy Dudała
Zdjęcia: Magdalena Muraszko-Kowalska
Białka – jedno z najpiękniejszych miejsc na Lubelszczyźnie. Jej unikalna parkowa architektura przywołuje klimat dawnych majątków ziemskich. Budynki i stajnie, murowane z łamanego kamienia w latach 1928-1930, mają ponadczasowy urok. Miejsce to stworzone jest do hodowli koni, których wdzięk, gracja i elegancja doskonale współgrają z jego atmosferą. To tutaj dyrektorem był Kazimierz Guziuk, który przepracował w tym miejscu 31 lat; w Białce pracowali także jego synowie – Andrzej i Władysław. Ciekawostką jest to, że w Żółkiewce – która należała do Białki, istniała też krótko stadnina koni dońskich. Każda rasa koni ma swoich sympatyków, ale konie czystej krwi arabskiej, poprzez swą historię i wizerunek, wyraźnie wyróżniają się spośród innych ras. W roku 1982 zawitały one do Białki i wkrótce stadnina stała się znana na całym świecie. Zasłużyły się: klacz Perforacja, ogiery Pesal i Cefir, a zwłaszcza klacze Perfirka i Perfinka. Ta ostatnia została sprzedana na janowskiej aukcji w 2020 r. za 1.250 tys. euro.
Dlatego też od lat Białka jest miejscem, gdzie rozgrywane są wiosenne młodzieżowe pokazy koni czystej krwi arabskiej. Ważnym elementem każdej hodowli jest możliwość konfrontacji i porównania, jak własne dokonania wyglądają na tle innych. Tym bardziej, że z reguły na białeckich pokazach konie oceniają sędziowie zagraniczni – co i w tym roku miało miejsce – i ich opiniom można w pełni zaufać. A sędziowali: Claudia Darrious (Niemcy), Koenraad Dateilleur (Belgia), Cedes Bakker (Holandia), Gianmarco Aragno (Włochy).
Do oceny stanęło 96 koni, w tym 38 ze stadnin państwowych i 58 należących do hodowców prywatnych. Konie pochodziły po 41 reproduktorach. Najliczniejsze (15 szt.) było potomstwo ogiera MORION (Kahil Al Shaqab – Messalina / Ekstern) – i to właśnie te konie sięgały po najwyższe laury.
Swe klasy wygrały: EL MAESTRO (od El Medonia / Shanghai EA) hod. SK Michałów, z notą 92 pkt. – kl. 1B ogierków rocznych, oraz gniady FERRUM (od Ferrmaria / El Omari) – kl. 2 ogierków 2-letnich (92,17 pkt.) i gniada EL MARIELLA (od El Maria / Ganges) – kl. 4C klaczek rocznych (92,17 pkt.) – także wychowankowie Michałowa. Na drugim miejscu w tej klasie, z notą 91,67 pkt. uplasowała się wyhodowana w tej samej stadninie gniada EMIREMIA (od Emblema / Chimeryk). Klasę VB wygrała jej stajenna koleżanka, gniada FORGA (od Forgissima / Vitorio TO) z notą 92 pkt., a na trzecim miejscu znalazła się gniada EURAZJA (od Erebora / Empire) hod. i wł. Alicji Najmowicz (91,17 pkt.). Ten festiwal Moriona zamyka siwa michałowska EL MEDIDA (od El Medara / Szhanghai EA), która w klasie VC klaczek 2-letnich uzyskała 93,83 pkt. – jak się później okazało, była to najwyższa nota pokazu.
Najlepiej spośród wszystkich zwycięzców pokazał się, znany nam już z poprzednich pokazów, ogier Ferrum, który wyraźnie, tak jak w ubiegłych latach, wyróżniał się w swojej stawce. W zeszłym roku został w Białce czempionem ogierków rocznych (92,83 pkt.), a także najlepszym koniem pokazu. Zdobył też złoty medal na czempionacie Europy w Pradze, z notą 92,05 pkt. Ogierek ten ujmuje urodą, suchą głową, długą, o pięknym rysunku szyją, mocną i dobrze zrównoważoną kłodą oraz dobrym, obszernym ruchem.
Ponownie dobrze, a nawet lepiej niż rok temu, wypadła ubiegłoroczna białecka czempionka klaczek rocznych – PESALINA (El Omari – Parmania / Kahil Al Shaqab), która poprzednio uzyskała 93,67, a teraz 93,83 pkt. Progresuje finezyjna żeńska Forga, która w rok temu w Janowie była szósta (90,5 pkt.), a także Eurazja, która w Janowie w zajęła trzecie miejsce w klasie z taką samą notą jak w Białce – 91,17 pkt.
Sam Morion także w Białce rozpoczął swoją pokazową karierę. W 2014 r. został tutaj czempionem ogierków rocznych i najlepszym koniem pokazu, po czym ten sukces powtórzył w 2015 r. Był też m.in. czempionem ogierów rocznych w 2014 r. , czempionem Pucharu Narodów w 2015 r., aby następnie zostać w tymże roku czempionem świata ogierów młodszych. W 2018 został czempionem ogierów starszych. I choć jego linia męska to Saklavi I, to ze strony matki pochodzi z linii polskiej Gazelli.
To nie koniec festiwalu wychowanków SK Michałów, choć w klasie IA ogierków rocznych wygrał suchy, pełen wigoru janowski AGADEZ (Magic Megnifique – Adelita / Kahil Al Shaqab) – jego ojcem jest kary heterozygotyczny złoty medalista z Włoch z 2010 r., który zdobywał też nagrody za najpiękniejszą głowę na pokazach, w jakich uczestniczył. W klasie III ogierków 3-letnich dobrze pokazał się, znany nam już, michałowski POINTER (Sahm El Arab – Palanga / Ekstern), zdobywając 91,17 pkt.. Zwraca uwagę atrakcyjnym umaszczeniem – „karo-siwym” z konopiastą grzywą i ogonem. Jest on wiceczempionem Polski ogierków rocznych z 2019 r. (91,5 pkt.) i drugim wiceczempionem z Białki ogierów dwuletnich z 2020 r. (92,5 pkt.). Jego siostrą jest klacz Florissima – czempionka Polski klaczy rocznych 2019 r., a ojciec, Sahm El Arab, jest synem znanego multiczempiona WH Justice.
W klasie VI klaczy 3-letnich ponownie laury zebrał Michałów: pochodząca z tej stadniny siwa EL ESMERA (Sahm El Arab – Esmeraldia / QR Marc) wygrała z notą 93,17. Brat jej ojca, Shanghai EA, krył w Michałowie w 2012 r. Doskonale pokazała się gniada BOGINI RÓŻ PA (Kahil Al Shaqab – Black Rose / Abyad) hod. PPH Parys Stadnina Koni Dąbrówka (91,83 pkt.). Jej ojciec na zawsze zapisał się zarówno w naszej, jak i światowej hodowli. To m.in. czempion świata z 2011 r. (z notą 94,58 pkt.), jak i z 2014 r. Pozostawił po sobie doskonałą wstawkę koni, takich jak klacze: Alsa, Pustynia Kahila – czempionka świata, Gracjana, Prometida, Al Jazeera, Adelita, czy ogiery: Pistolero, Pitawal i oczywiście Morion. Adelita – czempionka Europy klaczek rocznych w 2015 roku, na torze wygrała Nagrodę Sasanki – czyli jest piękna i dzielna.
Ponowne zwycięstwo Michałowa w klasie IVB – wygrywa ZŁOTA MYŚL (Equator – Złota Bulla / Kahil Al Shaqab). Jej ojciec w 2015 r. został wiceczempionem świata i zdobył nagrodę za najlepszy ruch. W 2016 r. został wiceczempionem USA, a w 2018 – czempionem świata, wygrywając z utytułowanym HS Harir. W tymże roku Emandoria została platynową czempionką świata. Pomimo sukcesów, Equator jest oszczędnie używany w naszej hodowli i został wystawiony na tegorocznej aukcji janowskiej. Oby nie było z nim tak, jak z ogierem Prometeusz (o którym dalej).
Klasę VA klaczy 2-letnich wygrała kasztanowata AJ AREEL (Aj Kafu – Ania Moniscione / WH Justice) hod. Ajman Stud, wł. Tomasza Tarczyńskiego. Jej ojciec to m.in. czempion świata ogierów młodszych z 2018 r, srebrny medalista na Dubaj Arabian Horse Show w 2020 i wnuk naszej wspaniałej Kwestury, która została sprzedana na aukcji w 2008 r. za 1.125 tys. euro. Była koniem, który w pełni definiował polskiego araba – pięknym i dzielnym. W 1998 r. cały sezon spędziła na Służewcu, zawsze plasując się na płatnych miejscach. Wygrała gonitwę na 1600 m, była w treningu u B. Strójwąsa, a dosiadał jej wtedy am. M. Pikuła. Onegdaj dla polskiego araba praca była codziennością. Dieduszycki na Merdżamikrze w jeden dzień pokonywał trasę 140 km z Jarczowiec do Jezupola. Rzewuski na Muftaszarze w 13 dni przebył 1000 km z Aleppo do Istambułu. Było wiele takich koni, jak np. klacz Sheikha, czy Mordżana.
Hodowcy prywatni przywieźli 58 koni, z których do czempionatów weszło 9, a tylko 3 zdobyły medale. Bez medali jest również SK Białka, która wystawiła 10 koni, ale żaden nie wszedł do czempionatu. Cieszy jednak powrót Artura Kaczmarka, któremu zależy, aby białeccy wychowankowie znaleźli swoje miejsce na krajowych i światowych ringach.
SK Janów Podlaski przywiozła 14 koni, do czempionatu weszło 5, ale żaden z nich nie wrócił z medalem. Widać, że stadnina, po rządach poprzedników, jest w fazie budowy kadry, która będzie pracowała na rzecz stada. Obecnemu dyrektorowi udało się zatrzymać upadek stadniny, ale musi uzupełnić braki kadrowe po odejściu głównego hodowcy, prezenterów i koniuszego. Potrzebny jest nowy ambitny zespół pracowników. Samemu Markowi Tokarskiemu bez zaplecza będzie trudno. Jest świadomy wyzwań stojących przed załogą stadniny, ale potrzebuje czasu i spokoju, aby odzyskać dawny poziom i zaufanie. Jest to praca na lata, w dodatku niełatwa. Ale żeby mu pomóc, wystarczy nie przeszkadzać.
Z niecierpliwością oczekiwaliśmy, jak pokażą się konie z SK Klikowa. W ubiegłym roku wychowanka tej stadniny, gniada Laura, uzyskała 92,67 pkt. i została wiceczempionką klaczek rocznych. W Janowie, w czempionacie Polski była piąta, z notą 92,17. Stadnina ta rozpoczęła działalność w 2016 r. w miejscu o bogatych tradycjach hodowli koni arabskich. Dobra te (Klikowa, Gumniska) aż do wybuchu II wojny światowej należały do magnackiego rodu Sanguszków, którzy swą hodowlę prowadzili początkowo na Wołyniu – w Sławucie i Chrestówce. Pierwszym ogierem sprowadzonym z Arabii, co mamy udokumentowane na piśmie, jest zakupiony w 1790 r. do Sławuty Politowski – koń króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1799 r. stado liczyło 423 konie. Z założonych tam rodzin do dzisiaj są czynne: Szwejkowska 1803, Wołoszka 1810, Ukrainka 1815 i Milordka 1816. Stadnina w Gumniskach koło Tarnowa pozostawała w cieniu stadniny sławuckiej. Hodowlę arabów rozpoczął w niej książę Władysław Sanguszko w 1870. Jego następcą był Eustachy Sanguszko. Ostatnim z tego rodu, który zarządzał Gumniskami, był Roman Sanguszko. Zatrudnił on znanego Bogdana Ziętarskiego – człowieka o ogromnej wiedzy hipologicznej. Książę sfinansował wyprawę, podczas której Bogdan Ziętarski sprowadził do Gumnisk m.in. takie konie, jak: Kuhailan Haifi, Kuhailan Zaid czy Kuhailan Afas, które to wywarły ogromny wpływ na krajową i światową hodowlę koni czystej krwi.
Tym razem historia zdaje się powtarzać. Stadnina Koni Klikowa zakupiła dla siebie ogiera PROMETEUSZ (FA El Shawan – Pianissima / Gazal Al Shaqab), który – choć urodzony w USA – był własnością janowskiej stadniny. Został sprzedany bezmyślnie, bez próby wykorzystania go w naszej hodowli. Hodowca Prometeusza, Marek Trela, uważał, że należy go użyć w Janowie. Jego unikalny rodowód oraz eksterier stawiają go w stawce najlepszych ogierów na świecie. Co ważne, ma wspaniały charakter. W 2018 r. zakupił go szejk Mohammed Al Mualla ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich do swej stadniny Ghaleb Stud. Ogier ten w 2018 r. zdobył złoty medal w klasie ogierów starszych na międzynarodowym pokazie w Vichy we Francji. Na innym międzynarodowym pokazie – w Bruogs oceniono go na 92,18 pkt. a w 2019 w Shariah zajął drugie miejsce (92,5 pkt.). W USA stanówki Prometeuszem bardzo dobrze sprzedawały się podczas aukcji Scottsdale Signature Stacion Auction 2015. Jego potomstwo mogło tam startować w klasie Signature. Twórca i właściciel SK Klikowa, Marek Rzepka, dzięki umiejętnym i finezyjnym pertraktacjom, zdołał przekonać szejka do sprzedania ogiera, chodź wcześniej nie było mowy nawet o sprowadzeniu jego nasienia.
Pokaz białecki przeszedł do historii. Będziemy śledzić dalsze losy tegorocznych czempionów. Dopisała pogoda, a organizacja była doskonała. Dyrekcja MHR dobrała sobie – jak widać – profesjonalny zespół, który potrafi podołać stawianym przed nim wyzwaniom. Wszystko odbywało się punktualnie, zgodnie z harmonogramem, bez żadnych opóźnień. Atmosfera przypominała dawne czasy, kiedy to w Białce można było spotkać się z hodowcami i miłośnikami koni arabskich, wymienić uwagi i spostrzeżenia, porozmawiać o kierunku hodowli. Jak zawsze, miło było zobaczyć naszych wspaniałych malarzy koni: Magdalenę Muraszko-Kowalską, Zbyszka Kotowskiego czy Stanisława Szeredę, którego album otrzymali sędziowie. Należy życzyć załodze SK Białka, aby ich wychowankowie ponownie pokazali się na krajowej i światowej scenie hodowlanej, albowiem tutejsze stado ma ku temu odpowiedni potencjał i warunki. A zatem – do zobaczenia za rok w Białce!
Wyniki czempionatu
Ogierki roczne
- EL MAESTRO (Morion – El Medonia) – SK Michałów
- PORTO RICO (Złoty Medal – Parmaria) – SK Michałów
- GLORIUS M (RFI Farid – Ginga) – Piotr Podgórny
- AGADEZ (Magic Magnificue – Adelita) – SK Michałów
- ZŁOTY OWOC (Forman – Złota Olza) – SK Michałów
Klaczki roczne
- EL MARIELLA (Morion – El Marina) – SK Michałów
- BOGINI RÓŻ PA (Kahil Al Shaqab – Black Rose) – SK Dąbrówka
- EMIREMIA (Morion – Emblema) – SK Michałów
- EXFARIA ZALIA (Rfi Farid – Excalibria) – Katarzyna Dolińska-Witkowska
- ZŁOTA MYŚL (Equator – Złota Bulla) – SK Michałów
Ogiery młodsze
- FERRUM (Morrion – Ferrmaria) – SK Michałów
- POINTER (Sahm El Arab – Palanga) – SK Michałów
- CHICAGO (Woetex Kalliste – Calatea) – Marek Kondrasiuk
- PINITO (EKS Alihandro – Piniata) – SK Janów
- CZARO (Poganin – Cedora) – SK Janów
Klacze młodsze
- EL MEDIDA (Morion – El Madora) – SK Michałów
- EL ESMERA (Sahm El Arab – Esmeraldia) – SK Michałów
- FORGA (Morion – Forgissima) – SK Michałów
- PUSTYNNA LILIA (Złoty Medal – Pustynna Kalia) – SK Michałów
- PUSTYNNA KALAHARI (Wadee Al Shaqab – Paradna) – Leszek Jarmuż