dr inż. Ewa Jastrzębska
Każdy hodowca koni zimnokrwistych zna Kętrzyn, w którym w okresie powojennym od 50 lat funkcjonuje znakomite Stado Ogierów. Dysponuje ono najlepszym materiałem zarodowym wpływającym w dużym stopniu na doskonalenie koni zimnokrwistych w całej Polsce.
Początek funkcjonowania Stada datuje się na 1877 rok, kiedy to w Rastenburgu (Kętrzyn), utworzono jednostkę, której zadaniem było zaopatrzenie w ogiery rozpłodowe południowej części Prus Wschodnich. W zmiennych na przestrzeni lat losach Stada początkowo dominowały ogiery trakeńskie i wschodniopruskie oraz niewielka liczba koni zimnokrwistych. Pod koniec II Wojny Światowej wszystkie reproduktory zostały ewakuowane do Niemiec. Region hodowlany polskiego Stada Ogierów utworzonego 1 marca 1947r. znacznie różnił się od rejonu działalności niemieckiego poprzednika i ukierunkowany był głównie na obsługę klaczy województwa białostockiego. Zmiana obsługiwanego regionu pociągnęła za sobą przeobrażenie typu rasowego posiadanych reproduktorów. W miarę upływu czasu w pogłowiu koni wzrósł procentowy udział ogierów zimnokrwistych. Obecnie Stado Ogierów w Kętrzynie jest wzorcowym ośrodkiem hodowli zarodowej koni zimnokrwistych, a konie produkowane w tym rejonie należą do czołówki w swej grupie rasowej.
Tegoroczny VI Krajowy Czempionat Polskiego Konia Zimnokrwistego, który odbył się w dniach 21-22 lipca był wyjątkowo podniosły ze względu na towarzyszące jubileusze: 650-lecia Kętrzyna oraz 130-lecia istnienia Stada Ogierów w tym mieście. Organizatorzy imprezy stanęli przed trudnym, ale wykonanym perfekcyjnie, zadaniem przygotowania wystawy hodowlano – pokazowej. Różnorodny program Czempionatu zaspokajał oczekiwania hodowców, jak również licznie zgromadzonej, na kętrzyńskim hipodromie publiczności.
Dla hodowców najważniejszym punktem Czempionatu była komisyjna ocena koni w dwóch klasach wiekowych (1-roczne i 2-letnie) w obrębie płci (klacze i ogiery). Wystawcy z uwagą przypatrywali się werdyktom komisji w składzie: Michał Wojnarowski – przewodniczący oraz Wojciech Ganowicz, Zbigniew Jaworski i Andrzej Stasiowski, która miała niełatwe zadanie oceny łącznie 60 koni.
W poszczególnych grupach nagrodzono osobniki za zajęcie dwóch pierwszych miejsc. W klasach: klaczy 2-letnich, ogierów 1-rocznych i 2-letnich układ sił wyglądał identycznie – I miejsce dla Stadniny w Nowych Jankowicach, II dla hodowcy prywatnego. Natomiast w grupie klaczy 1-rocznych najważniejsze laury otrzymali hodowcy prywatni.
Tegoroczny przydział nagród uwidocznił, iż z roku na rok podnosi się poziom przygotowania do Czempionatu koni własności prywatnej. Konie z Nowych Jankowic zdobyły najważniejsze laury podczas kętrzyńskiej wystawy, jednakże postęp w prywatnej hodowli jest znaczący. Prywatni hodowcy bowiem mając do dyspozycji coraz większe środki finansowe, pozwalające na zakup najcenniejszego materiału zarodowego, wkładają również dużo czasu w przygotowanie koni do wystawy, co uwidacznia się w uzyskanych notach. To cieszy, bowiem hodowla koni zimnokrwistych od wieków skupiona była w przewadze w rękach miłośników – hodowców prywatnych.
Kulminacyjnym punktem oceny hodowlanej był wybór Czempiona i Vice Czempiona Rasy Polski Koń Zimnokrwisty 2007 r., osobno w grupie klaczy i ogierów. Do tej prestiżowej rywalizacji mogły stanąć tylko osobniki nagrodzone wcześniej w poszczególnych grupach wiekowych.
Jako pierwsze na płytę wyszły najlepsze klacze 1-roczne: BENFICA, SOFIA oraz 2-letnie: BIRMA, HIBRA. Trzy pierwsze klacze pochodziły z prywatnych hodowli, co niewątpliwie świadczy o postępie hodowlanym odnotowanym w tym sektorze. Jednakże tytuł Championa Klaczy Rasy Polski Koń Zimnokrwisty w 2007 r. otrzymała kasztanowata HIBRA wyhodowana w Stadninie Koni Nowe Jankowice. Urodzona 01.05.2005r., o wymiarach 161-215-26, charakteryzowała się doskonałym typem oraz bardzo dobrym pokrojem i ruchem w kłusie. Komisja nie oparła się jej wdziękowi przyznając jej również najwyższe miejsce w grupie klaczy 2-letnich.
Tytuł Vice Czempiona Klaczy Rasy Polski Koń Zimnokrwisty otrzymała BIRMA. Ta jasnokasztanowata, urodzona 03.01.2005r., o wymiarach 162-215-26 klacz, pochodzi z utytułowanej licznymi nagrodami na wystawach w Kraju hodowli Henryka Strzeleckiego z Łomży. Nagrodzona Birma prezentowała doskonały typ konia zimnokrwistego oraz właściwe przygotowanie do wystawy.
Po krótkiej od emocji hodowlanych przerwie, wypełnionej idealnie przygotowanymi i wykonanymi pokazami, w szranki stanęły utytułowane wcześniej w klasach wiekowych ogiery: 1-roczne: LIS II, INBRUG i 2-letnie: LOBET, GRANIT. W tej grupie zauważalny był równy podział sił pomiędzy hodowlę prywatną i SK Nowe Jankowice. Jednakże ponownie ogier nowo jankowicki wyprzedził o włos konie prywatne zdobywając tytuł Championa Rasy Polski Koń Zimnokrwisty. Kasztanowaty LIS II, urodzony 28.10.2005r., o wymiarach 154-198-27 zdobył zasłużenie zaszczytny tytuł Championa prezentując doskonały typ, dobry pokrój i ruch szczególnie w kłusie. W rodowodzie tego osobnika znajdują się po stronie ojcowskiej cenione ze względu na duży kaliber konie zimnokrwiste niemieckie, a po stronie matczynej ogiery: bretoński – Aiglon oraz arden szwedzki – Ural.
Aby dowieść, iż konie z hodowli prywatnej z roku na rok doganiają najlepsze jankowickie osobniki tytuł Vice Championa Rasy otrzymał GRANIT hodowli Henryka Strzeleckiego z Łomży. Jasnogniady ogier, urodzony 02.11.2004r., o wymiarach 161-215-26,5 zasłużył na te zaszczytne miano prezentując bardzo dobry typ, ruch w stępie oraz właściwe przygotowanie do wystawy.
Wybór najlepszych osobników był trudny, gdyż szczególnie grupy 2-letnich koni stanowiły bardzo wyrównaną stawkę w pożądanym typie i o nienagannej budowie. Przy tak dużej konkurencji wygrały osobniki, które zostały właściwie przygotowane do wystawy, zwłaszcza umiały zaprezentować się bardzo dobrze w ruchu, czym zdeklasowały rywali. Zainteresowanie publiczności oceną komisyjną koni było duże, co uwidoczniało się w wielu przypadkach aplauzem albo niezadowoleniem zgromadzonych licznie widzów.
Kętrzyński Czempionat, który na stałe wpisał się do kalendarza hodowlanego ma na celu promocję koni zimnokrwistych, dorobku Stada Ogierów w Kętrzynie oraz zapewnienie widzom wielu niepowtarzalnych i niezapomnianych wrażeń. Rekordowa liczba koni zgłoszona do oceny jest najlepszym miernikiem powodzenia imprezy wśród hodowców, a licznie przybyła publiczność zmusza organizatorów do przygotowania pokazów na najwyższym poziomie. W tym roku perfekcyjnie przygotowane i wykonane liczne konkurencje, nadały blasku obchodzonym jubileuszom. Najwięcej emocji dostarczyła poręcz 22 ogierów zimnokrwistych sprzężonych w jedną całość. Kasztanowate i gniade reproduktory kętrzyńskie co roku biją rekord świata w tej konkurencji. Patrząc z podziwem na czterech masztalerzy, prowadzących ten ważący ponad 22 tony zaprzęg, można mieć wrażenie, iż ogiery wykonują ten pokaz z własnej woli. Nic bardziej mylnego, gdyż niewielu z oglądających zdawało sobie pewnie sprawę z niebezpieczeństwa grożącego wszystkim zgromadzonym, gdyby te „zimnej krwi” reproduktory nie były wyśmienicie do tego przygotowane.
Aby dowieść wszechstronności grubasów zaprezentowano pod siodłem i w zaprzęgu reproduktory użytkowane rozpłodowo w Stadzie kętrzyńskim. Następnie przyszła kolej na woltyżerkę w wykonaniu zawodników z sekcji SO Łąck; kadryl 8 ogierów zimnokrwistych zaprzęgniętych do pięknie odrestaurowanych, żółtych sulek oraz bardzo widowiskowy pokaz ujeżdżenia i skoków przez przeszkody na klaczy zimnokrwistej w wykonaniu Mai Kapowskiej-Szewczak. Dla najmłodszych widzów organizatorzy przygotowali specjalny pokaz szkółki jazdy konnej na kucu szetlandzkim. Może dzięki niemu w przyszłości nasza kadra narodowa zostanie zasilona w obiecującego jeźdźca. Natomiast dla dusz artystycznych przygotowano wystawę fotografii autorstwa Adama Szewczaka z okazji 130-lecia Stada kętrzyńskiego.
Słowa uznania należą się wszystkim, którzy przyczynili się do przygotowania na najwyższym poziomie kętrzyńskiego Czempionatu. Organizatorem imprezy był Polski Związek Hodowców Koni, Stado Ogierów w Łącku – oddział Stado w Kętrzynie oraz Warmińsko-Mazurski Związek Hodowców Koni w Olsztynie. Dzięki gospodarzom imprezy: M. Wojnarowskiemu i J. Gawareckiemu, pozostałym pracownikom stada oraz zawodnikom z klubu jeździeckiego Rolimpex Kętrzyn wszystkie punkty programu odbyły się zgodnie z planem, konie były idealnie przygotowane do pokazów, a co za tym idzie – hodowcy odjeżdżali do domów nagrodzeni za pracę hodowlaną, a widzowie mogli się cieszyć z tych niepowtarzalnych chwil odpoczynku na świeżym powietrzu przy specjalnie zamówionej pogodzie.
Należy mieć nadzieję, że organizowane w naszym Kraju różnego rodzaju imprezy promujące polskie konie zimnokrwiste, w tym Krajowy Czempionat w Kętrzynie osiągną swój cel, by konie tej rasy nie kojarzyły się tylko z eksportem na rzeź do krajów Europy Zachodniej, lecz przede wszystkim z różnorodnymi możliwościami wykorzystania ich potencjału użytkowego.
