Ewa Jastrzębska
Wśród hodowców i miłośników koni istnieją spory czy w obecnie istniejącej populacji polskich koni zimnokrwistych można wyróżnić regionalne typy koni wytworzone w ośrodkach hodowlanych w Polsce po 1955 roku. Jednakże jak twierdzą znawcy tematu mimo dużego skonsolidowania populacji można zauważyć różnice w fenotypie i genotypie osobników.
Konie sztumskie są najcięższym regionalnym typem koni zimnokrwistych hodowanych w Polsce. Zostały one ukształtowane na bazie rdzennego materiału przy udziale zachodnioeuropejskich reproduktorów zimnokrwistych w rejonie Powiśla oraz Warmii i Mazur, gdzie ciężkie i trudne do uprawy gleby wymuszały konieczność utrzymywania szczególnie mocnych koni roboczych.
Rozwój koni sztumskich miał ścisły związek z hodowlą koni w sąsiednich rejonach. Początki chowu koni zimnokrwistych na ziemiach Pomorza Gdańskiego sięgają czasów panowania na tym obszarze Zakonu Krzyżackiego. Na przełomie XIV i XV w. Krzyżacy założyli na Powiślu i Warmii około 30 stadnin, wśród których jedna mieściła się w samym Sztumie i w roku 1404 posiadała ok. 150 koni różnych ras i typów (w tym ciężkie konie bojowe zwane fryzami). Po upadku Zakonu Krzyżackiego hodowlę kontynuowali warmińscy biskupi. Jednakże prawie całkowity jej upadek nastąpił w czasie wojen napoleońskich.
Rozwijająca się w XIX w. na terenie Powiśla hodowla koni szlachetnych nie odpowiadała potrzebom miejscowych rolników. Było to powodem sprowadzania koni roboczych z Królestwa Polskiego, Litwy, Rosji oraz Europy Zachodniej. Początkowo konie ras ciężkich importowano głównie na teren Warmii, która dzięki zamiłowaniu miejscowych hodowców, posiadała dobrze rozwiniętą hodowlę koni zimnokrwistych. Natomiast na Powiślu nie było aprobaty władz pruskich dla hodowli koni tej rasy. Chociaż władze pruskie zdawały sobie sprawę, że rejon ten ze względu na posiadany areał ciężkich gleb uprawnych musi dysponować końmi silniejszymi i kalibrowymi, próbowano użyć do tego ciężkich ras półkrwi.
Jest to fragment artykułu, aby przeczytać pełny tekst zapraszamy do zakupu kwartalnika „Hodowca i Jeździec” Rok V nr 4 (15) 2007 / Rok VI nr 1 (16) 2008.
Pismo dostępne jest w Okręgowych / Wojewódzkich Związkach Hodowców Koni, Biurze PZHK, za pośrednictwem prenumeraty oraz w wybranych sklepach jeździeckich.
