Adam Jończyk
Minęły cztery lata czempionatu rozgrywanego w okresie 2010-2014 pod patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Organizatorami imprezy były: Stadnina Koni Nowe Jankowice, Polski Związek Hodowców Koni, Związek Hodowców Koni Ras Zimnokrwistych oraz wojewódzkie i okręgowe Związki Hodowców Koni.
W dwóch pierwszych edycjach czempionatu ogiery były oceniane w czterech kategoriach: 1) ogiery 3-letnie, 2) ogiery 4-5-letnie, 3) ogiery 6-letnie i starsze, 4) ogiery importowane. W 2013 r. czwartą grupę ogierów importowanych podzielono na konie 3-4-letnie oraz 5-letnie i starsze. W tegorocznej edycji wprowadzono kolejną grupę do oceny – czempionów regionalnych jesiennych kwalifikacji i wystaw sprzedaży młodych 2,5-letnich ogierów. Wzbogaca to porównanie ze sobą poszczególnych grup wiekowych. Ocenie podlegają następujące elementy punktowane w skali 0-10 pkt: typ, pokrój (głowa, szyja, kłoda), nogi i kopyta, stęp, kłus oraz ogólne wrażenie, które jest wspólną notą wszystkich sędziów w skali 0-5 pkt.
Dotychczas żaden ogier nie wystąpił w czempionacie czterokrotnie, jedynie pięć z nich brało udział trzy razy. Największe sukcesy uzyskały: 2155 G Gd SULIWAN ard. (Pacha de Lagrange ard.fr. – Stjärna ard.szw. po Macarol ard.szw.), gn., ur. 2009, hod. Romana Szultki, wł. Witolda Świątka-Brzezińskiego, 2012 i 2014 – czempion, 2013 – wiceczempion; 2180 G Gd MARINO ard.szw. (Expo de Feulen ard. – Marva II po Junid ard.szw.), gn., ur. 2009, hod. szwedzkiej, wł. Andrzeja Derleckiego, 2012 – wiceczempion, 2013 i 2014 – czempion; 1930 G Gd INBRUG (Elbrug z [ród sztumskiego Samowara] – Jiba ard.szw. po Julit ard.szw.), gn., ur. 2006, hod. Witolda Świątka-Brzezińskiego, wł. Andrzeja Derleckiego, w 2012 wiceczempion, w 2013 czempion, 2014 – III miejsce i tytuł czempiona hodowlanego za 7 potomków wpisanych do ksiąg stadnych o śr. bonitacji 83 pkt. Trzy przedstawione ogiery prezentują doskonały typ rasowy, posiadają dużą harmonię budowy o bardzo dobrej głowie z szyją, mocnej kłodzie, solidnej budowie kończyn i kościstości, dobrej jakości kopyt i bardzo dobrym ruchu w stępie i kłusie.
Stawkę ogierów z trzykrotnym udziałem w czempionacie uzupełniają: 582 G By FAGON z (Igon – Fastryga po Butler), j.gn., ur. 2008, hod. i wł. SK Nowe Jankowice, 2011 – IV miejsce, 2012 – czempion, 2014 – IV miejsce, oraz 2178 G Gd VINYL ard. (Joyau du Bois des Neppes ard. – Vilma po Reveny ard.szw.), gn., ur. 2006, hod. szwedzkiej, wł. Andrzeja Derleckiego, 2012 – V miejsce, 2013 – III miejsce, 2014 – wiceczempion. Oba ogiery w średnich ramach, zwracają uwagę jakością kończyn i kopyt oraz ruchu, oba zbonitowane na 84 pkt.
Piętnaście ogierów dwukrotnie brało udział w czempionatach. Wśród nich należy wyróżnić dziewięć o śr. wymiarach 162,2-223,3-28,5 i śr. bonitacji 83,8. Ogiery te najczęściej przedstawiają doskonały i bardzo dobry typ rasowy, z harmonijnym połączeniem bardzo dobrej głowy i szyi z bardzo prawidłową kłodą, prawidłowe kopyta i bardzo dobry ruch w stępie i kłusie. Słabszą stroną jest precyzja przednich i tylnych kończyn. Gniady 2058 G Gd JUTRON z (Tristan Van’t Lambroeck z.belg. – Juta ard. po Julit ard.szw.), ur. 2007, hod. i wł. Romana Szultki, później Krzysztofa Kozłowskiego z Suwałk, dwukrotnie zdobył tytuł czempiona – 2011 i 2013. Taki sam wynik osiągnął importowany ze Szwecji 2270 G Bł LUKAS ard.szw. (Big Jack ard. – Rosette ard.szw. po Krabat ard.), j.kaszt., ur. 2006, wł. Marcina Szarejki z woj. podlaskiego. Ciemnogniady 468 G By Wiomet z (Gourmet z.niem. – Wiosna z po Grand z), ur. 2002, hod. SK Nowe Jankowice, wł. SO Łąck, a pozostający od kilku lat w dzierżawie Wojciecha Święćkowskiego z Szyman, w 2012 został wiceczempionem, a w 2014 czempionem. Trzy kolejne ogiery z dwukrotnym udziałem w czempionacie plasowały się na pozycji czempiona i trzecich miejscach. Gniady 2414 G Bł BOLTRAM z (Lotram z – Beryl ard.szw. po Mascot ard.szw.), ur. 2008, hod. Witolda Świątka-Brzezińskiego, wł. Sylwestra Chrzanowskiego z woj. podlaskiego, w 2011 był czempionem, a w 2013 zajął III miejsce. Jasnogniady 2513 G Bł QEO AWG – ard. (Catalan des Aubepines ard.bel. – Quidame de Fleville ard.fr. po Lutteur du Ruisseau ard.), ur. 2010, hod. Anny Grzybickiej z woj. zachodniopomorskiego, wł. Andrzeja Ślepowrońskiego z Ostrówek, w 2013 został czempionem, a w 2014 zajął III miejsce. Trzecie miejsce w 2013 i pierwsze w 2014 to wynik występów wyhodowanego w Szwecji kasztanowatego ardena 2237 G Gd ASSAR L (Junid ard.szw. – Asta L ard. po August af Horseröd ard.szw.), ur. 2010, wł. Romana Szultki. Czempionami i zdobywcami IV miejsc były dwa ogiery. Gniady, wyhodowany w Szwecji arden 675 G Ol BISSMARCK (Expo de Feulen – Bessy po Balder), ur. 2007, wł. Andrzeja Derleckiego, w 2011 zajął IV miejsce, a w 2012 został czempionem. Gniady 2174 G Gd GESANER z (Anker ard. – Gestia z po Hegund ard.szw.), ur. 2009, hod. Piotra Rojewskiego, wł. Roberta Grunwalda, w 2012 zadebiutował zajęciem IV miejsca, a w 2013 zdobył tytuł czempiona. Dwukrotnie – w 2011 i 2012 – wiceczempionem był kasztanowaty 2114 G Gd MAGALEO z (Galileo von Wernstedt z.niem. – Malorita z po Lotram z), ur. 2008, hod. Tadeusza Mrozewskiego z Lubowidza i wł. Andrzeja Derleckiego z Grabowa.
Oprócz wymienionych reproduktorów, które w 2014 r. zdobyły tytuł czempiona lub wiceczempiona, należy zwrócić uwagę na dwa ogiery: kasztanowatego 1271 G Wr. og. FRAMAND z/sztum. (Armand – Frajda po Bramin), ur. 2009, hod. Marka Smolińskiego z Krastud, wł. Grzegorza Wiszowatego z Grabowa, który w 2014 zdobył tytuł wiceczempiona, i również zdobywcę tytułu wiceczempiona kasztanowatego 357 G By og. BRAMIN II z (Rum – Brutalna po Brokat), ur. 1997, hod. i wł. SK Nowe Jankowice, bardzo zasłużonego dla hodowli koni zimnokrwistych, który dał 46 potomków wpisanych do ksiąg stadnych o śr. bonitacji 80,4 pkt.
fot. Andrzej Kopczyk
W 2014 r. zadebiutowały ogiery dwóch klas: 3-letnie hodowli krajowej po pierwszym sezonie krycia oraz 2,5-letne czempiony jesiennych regionalnych wystaw – sprzedaży ogierów. Siedem 3-letnich ogierów bardzo dobrej jakości, o średnich wymiarach: 164,5-225-28,2 i śr. bonitacji 83,5 pkt, zostało w ocenie wystawowej wypunktowane na średnią 47,78 pkt. Czempionem tej klasy został jasnogniady 638 G By BEST II z (Saler z – Beta z po Gourmet z.niem.), hod. i wł. SK Nowe Jankowice, ogier w doskonałym typie, z wzorcową głową z szyją, bardzo dobrą kłodą oraz budową przednich kończyn i ruchem w kłusie. Tytuł wiceczempiona zdobył również hod. i wł. SK Nowe Jankowice kary 634 G By IGRICZ z/sztum. (Ilicz – Igara po Wang), który przedstawia doskonały typ sztumski, posiada dużą harmonię połączenia głowy z szyją i kładą, poprawną budowę kończyn i dobrą jakość kopyt oraz bardzo dobry stęp i kłus. Ojcowie obu ogierów pochodzą z rodu bretońskiego og. Aiglon, a ich matki reprezentują krew sztumskiego og. Rum i są to klacze o rodowodach mocno nasyconych krwią reńsko-niemieckich ogierów zimnokrwistych.
Siedmiu ogierom z rocznika 2011 nie ustępowało dziewięć ogierów z rocznika 2012, których średnie wymiary to 163,7-220-28,0, średnia bonitacja 84,1 pkt, a średnia ocen wystawowych 49,35 pkt. Tytuł czempiona w tej klasie zdobył gniady 2 G Gd GALIUS z (Pacha de Lagrange ard.fr. – Galekta z po Lotus du Dol ard.fr.), hod. i wł. Romana Szultki, który zachwyca ogólną harmonią pokroju, jest w bardzo dobrym typie rasowym i płciowym, o bardzo ładnej głowie z szyją, poprawnej kłodzie z szerokim przodem i zadem, bardzo dobrych kopytach i bardzo dobrze prezentuje się w stępie i kłusie. Tytuł wiceczempiona przypadł gniademu 2324 G Gd og. AL BOR z (Balgor – Akacja po Lotram), hod. i wł. Witolda Świątka-Brzezińskiego, wyróżniającemu się wybitnym typem, dużą urodą oraz bardzo dobrym ruchem w stępie i kłusie.
Oprócz czempionów i wiceczempionów poszczególnych klas wśród starszych ogierów zostają wybrane czempiony hodowlane. Jednym z nich jest ogier mający najwięcej potomstwa wpisanego do ksiąg, a drugim ten, którego potomstwo ma najwyższą średnią bonitację na podstawie minimum 5 sztuk potomstwa. W 2011 r. wśród ogierów krajowych 15 potomków wpisanych do ksiąg miał 1594 G Gd TALON z/sztum. (Granit – Tawerna po Torero), ur. 2002, hod. Stefana Falkowskiego, wł. Alicji Żukowskiej. Pod względem jakości 5 sztuk (śr. 78,8 pkt) czempionem został 1711 G Gd BENTOL z/sztum. (Sazar – Betty po Rum), ur. 2004, hod. Rafała Rojewskiego, wł. Tomasza Kawskiego. Wśród ogierów importowanych najwyższą liczbę potomstwa – 56 sztuk wpisanych do ksiąg – miał 1679 G Bł Gourmet z.niem. (Elvis z.niem. – Mandra z.niem. po Magyar z.węgier.), hod. niemieckiej, wł. Tomasza Karpińskiego. Najwyższą średnią bonitację (81,29 pkt) uzyskało 17 potomków og. 1709 G Gd ANKER ard. (Monty K z.belg. – Anja z.belg. po Marki z.belg.), ur. 2001, wł. Rafała Rojewskiego. W 2012 r. tytuł czempiona zdobył 511 G By IGON z (Gourmet z.niem. – Iwanka z po Wang z), hod. SK Nowe Jankowice, wł. Karola Szotta, mając największą liczbę potomstwa (15 szt.) i z najwyższą śr. bonitacją (81,12 pkt). Wśród ogierów importowanych w latach 2012 i 2013 tytuł czempiona hodowlanego, przy liczbie 6 sztuk i śr. bonitacji 80,67 pkt, zdobył wyhodowany we Francji 2359 G Bł NESTOR TER MASSIN ard.fr. (Jasmin de La Croix ard.fr. – Julie ard. po Edouard ard.), ur. 2001, wł. Henryka Strzeleckiego. Czempionem hodowlanym ogierów krajowych w 2013 r. został 780 G Wr ASTER z (Balaton – Astra po Atom), ur. 2002, hod. Waldemara Dąbkowskiego, wł. Alicji Żukowskiej. W 2014 r. wśród ogierów krajowych czempionem hodowlanym pod względem jakości potomstwa został wspomniany INBRUG, natomiast pod względem liczby potomstwa – 70 sztuk i 80,4 pkt śr. bonit. – tytuł czempiona hodowlanego przypadł zasłużonemu reproduktorowi 2573 SKRZAT z (Samowar – Skierka po Syn), hod. Józefa Błasiaka, wł. Jacka Hernika. W grupie ogierów importowanych żaden z przedstawionych nie spełnił warunków do tytułu czempiona hodowlanego.
Rozgrywanie czempionatu ogierów hodowlanych koni rasy polski koń zimnokrwisty ma duże znaczenie dla rozwoju tej rasy i postępu hodowlanego. Impreza ta skupia najlepszej jakości reproduktory zimnokrwiste z całego kraju wyhodowane w Polsce oraz pochodzące z importu. Liczba przedstawianych ogierów w poszczególnych latach jest stabilna: w 2011 36 ogierów, 2012 – 38 , 2013 – 36, 2014 – 35 bez ogierów 2,5-letnich. Kilkanaście ogierów z powodzeniem zaprezentowało się trzykrotnie lub dwukrotnie, co świadczy o ich dużej klasie hodowlanej.
Na uznanie zasługuje komisja oceniająca ogiery w 2014 r. wybrana przez Zarząd Związku Hodowców Koni Ras Zimnokrwistych przy pełnej akceptacji Komisji Księgi Stadnej Koni Zimnokrwistych przy Polskim Związku Hodowców Koni. Komisja składająca się z dużej klasy fachowców dawała bardzo trafne oceny. Przewodniczył jej Zbigniew Chrzanowski – długoletni główny specjalista hodowli koni Stada Ogierów w Łobzie, a następnie dyrektor Stad Ogierów w Sierakowie Wielkopolskim i Starogardzie Gdańskim, a w jej skład wchodzili Jerzy Ożga – wieloletni główny specjalista hodowli koni i zastępca dyrektora Stada Ogierów w Braniewie oraz Jacek Hebda – kierownik Oddziału Radom Wojewódzkiego Związku Hodowców Koni w Warszawie.
